Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng – Hiểm họa khôn lường với lứa tuổi học đường

Những năm gần đây, hình ảnh thanh thiếu niên lứa tuổi học đường sử dụng thuốc lá điện tử hay thuốc lá nung nóng đã không còn xa lạ. Với những chiến lược quảng cáo, tiếp thị đa đạng trên mạng xã hội, thiết kế bắt mắt, các sản phẩm này đã len lỏi, lan tràn trong xã hội, đặc biệt nhắm tới đối tượng là trẻ em và thanh thiếu niên. Nhất là khi, ở lứa tuổi này, tâm lý các em muốn thu hút sự chú ý của người khác, một số em đã sử dụng các sản phẩm này như một cách để thể hiện bản thân, nghĩ rằng đó là sành điệu.

Ảnh hưởng của TLĐT, TLNN tới sức khỏe con người

Theo kết quả Điều tra Quốc gia sức khỏe học đường năm 2019: Tại Việt Nam có 2,6% thanh thiếu niên từ 13-17 tuổi hiện đang sử dụng thuốc lá điện tử.

Phân biệt thuốc là điện tử và thuốc lá nung nóng

Thuốc lá điện tử (TLĐT) là các thiết bị điện tử sử dụng pin để làm nóng dung dịch lỏng có chứa nicotine và các chất hóa học khác, đựng trong ống/bình chứa dùng một lần hoặc có thể tái nạp, tạo ra khói cho người sử dụng hít vào. Thành phần trong dung dịch TLĐT thường bao gồm: nicotine, glycerin, propylene glycol. 

Thuốc lá nung nóng (TLNN) là sự kết hợp thiết bị điện tử và sản phẩm thuốc lá chuyên dùng làm sản sinh ra khói chứa nicotine và các hóa chất khác cho người sử dụng hít vào.

Sử dụng TLĐT và TLNN gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã khẳng định: “Tất cả các loại thuốc lá đều độc hại bao gồm cả TLĐT, TLNN” và “không có bằng chứng nào chứng minh rằng TLĐT, TLNN ít gây hại hơn các sản phẩm thuốc lá thông thường”.

Khói của TLĐT có chứa chất độc hại bao gồm acetaldehyde, aceton, acrolein, formaldehyde, các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi, hydrocacbon thơm đa vòng, nitrosamine đặc trưng của thuốc lá, và kim loại (chì, crom, niken…). Các chất này đã được chứng minh là gây nên hàng loạt thay đổi bệnh lý quan trọng.

Khói của TLNN có chứa các hóa chất độc hại tương tự như trong khói thuốc lá truyền thống. Nồng độ một số hóa chất trong TLNN thấp hơn thuốc lá điếu truyền thống, nhưng nồng độ một số hóa chất khác lại cao hơn và tạo ra những chất mới không có trong khói thuốc lá điếu thông thường có khả năng gây hại cho sức khỏe.

Cả 2 loại này đều chứa nicotine, là chất gây nghiện cao, gây hại đến sức khỏe, đặc biệt là sự phát triển não bộ ở trẻ em và thanh thiếu niên. Có nghiên cứu cho thấy: Người trẻ chưa bao giờ hút thuốc lá nhưng sử dụng TLĐT thì có nguy cơ bắt đầu hút thuốc lá điếu truyền thống cao hơn 3,5 lần so với nhóm chưa từng sử dụng TLĐT.

Ngoài ra, hành động này còn gây bệnh cấp và mãn tính nguy hiểm: TLĐT gây viêm phổi cấp tính; tăng nguy cơ ung thư, hình thành huyết khối và xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim. TLNN khi phơi nhiễm các chất độc hại có trong khói thuốc liên quan tới các loại ung thư phổi, mũi, thực quản… tăng nguy cơ tim mạch, đột quỵ. Hệ quả nghiêm trọng nhất có thể dẫn tới tủ vong. Bên cạnh đó, vì các sản phẩm này có sử dụng pin nên còn có nguy cơ gây chấn thương do cháy nổ.

Thanh thiếu niên là lứa tuổi nhạy cảm, tâm sinh lý cũng như nhận thức chưa ổn định, dễ bị bạn bè lôi kéo. Trong khi đó,việc sử dụng TLĐT, TLNN tăng nhanh trong thanh thiếu niên là vấn đề y tế đáng báo động, gia đình, nhà trường cần có các biện pháp tạo ra một môi trường lành mạnh, từ đó định hướng và giúp các em nhận thức được tác hại, ngăn chặn kịp thời hành vi sử dụng các sản phẩm TLĐT, TLNN. Có như vậy mới tạo ra được một thế hệ kế cận đủ thể chất, trí tuệ để xây dựng đất nước.

Như Ý – Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh