Mùa hè, chủ động phòng chống bệnh dại

Bệnh Dại (Rabies) là bệnh lây truyền giữa động vật và người. Đây là bệnh truyền nhiễm cấp tính ở động vật máu nóng gây ra do vi rút Lyssa và Vesiculo thuộc họ Rhabdoviridae. Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi. Vi rút dại xâm nhập vào cơ thể qua các vết cắn, vết liếm, vết cào, da, niêm mạc bị tổn thương, được nhân lên và hướng tới hệ thần kinh, phá hủy mô thần kinh, gây nên những kích động điên dại và kết thúc bằng cái chết. Mùa hè, thời tiết nắng nóng là môi trường thuận lợi để bệnh dại bùng phát mạnh nhất. Chính vì vậy, việc chủ động phòng, chống bệnh dại trong thời điểm này là rất cần thiết.

​

Người dân trên địa bàn thành phố Lạng Sơn đến tiêm vắc xin phòng bệnh dại 

tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh

Mức độ nguy hiểm của bệnh dại 

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), hiện chưa có một loại thuốc nào có thể chữa được bệnh dại. Một khi đã nhiễm vi rút dại, người bị dại chắc chắn không có cách cứu chữa. Khi lên cơn dại, tỷ lệ tử vong là 100%. Cho đến nay trên thế giới mới chỉ ghi nhận bảy trường hợp bệnh nhân sống sót sau khi được chăm sóc tích cực. Phần lớn các trường hợp này đã được tiêm vắc xin dự phòng trước phơi nhiễm nên có thể đã làm thay đổi diễn biến của bệnh. Và cũng chưa có trường hợp nào ghi nhận là dùng thuốc nam hay các loại dược liệu điều trị thành công bệnh dại được báo cáo. Do đó, người dân không nên tin vào quảng cáo của những người bán thuốc này.

Các dấu hiệu cơ bản để nhận biết bệnh Dại

Khi bị nhiễm vi rút dại, bệnh có rất nhiều triệu chứng biểu hiện, thường được chia ra làm 3 giai đoạn chính: 

Giai đoạn 1: Thời kỳ ủ bệnh của vi rút và là điều kiện, môi trường để cho vi rút phát triển. Thời kỳ ủ bệnh của vi rút khoảng từ 20-60 ngày cho đến 90 ngày, và thời gian dài hay ngắn phụ thuộc vào vết cắn, vết cắn càng gần thần kinh trung ương thì thời gian ủ bệnh càng ngắn. Ngoài ra có một số trường hợp có thể có thời gian ủ bệnh đến hàng năm. 

Giai đoạn 2: Đây là thời kỳ khởi phát, thời gian trước khi phát bệnh từ 2 đến 4 ngày người bệnh có cảm giác đau nhức vết cắn, sưng tấy lên. Những dấu hiệu này lan rộng theo hệ thống thần kinh và hệ thống bạch huyết, đồng thời kèm theo một số triệu chứng như: bồn chồn, nóng nảy, cáu giận la hét vô cớ…

Giai đoạn 3: Thời kỳ toàn phát, đây là thời kỳ bệnh bắt đầu phát triển rất mạnh và có 2 thể lâm sàng: Thể hung dữ - bệnh nhân tăng kích thích: sợ nước, hốt hoảng; cơn co giật; co thắt thanh quản và cơ hô hấp; ngừng tim, ngừng thở. Rối loạn thần kinh thực vật: sốt cao, đồng tử giãn không đều, tăng tiết, hạ huyết áp thế đứng. Triệu chứng điển hình: sợ gió, sợ nước, sợ ánh sáng. Giữa hai cơn, bệnh nhân vẫn tỉnh táo. Bệnh tiến triển nhanh chóng hôn mê, ngừng thở, ngừng tim. Thường tử vong trong 2 đến 4 ngày sau khi lên cơn vì liệt cơ hô hấp. Thể bại liệt - thường ít gặp hơn và nếu gặp thì sẽ xuất hiện hiện tượng liệt rất nhanh sau những cơn co thắt. Lúc đầu có thể dị cảm ngay vết cắn, đau cột sống, đau nơi bị cắn, liệt tiến triển lan toả lên chi trên, mất phản xạ gân xương, liệt cả cơ cổ, mặt lưỡi (gây sặc), liệt các cơ hô hấp. Tử vong chậm hơn thể hung dữ, có thể kéo dài từ 2 - 20 ngày.

Tiêm vắc xin dại là biện pháp duy nhất phòng bệnh dại hiệu quả 

Biện pháp duy nhất để cứu người khi bị chó, mèo dại cắn là tiêm vắc xin dại và huyết thanh dại càng sớm càng tốt. Tuỳ tình trạng vết cắn, có thể chỉ cần tiêm vắc xin hoặc kết hợp với huyết thanh kháng dại.

Khi tiêm vắc xin phòng bệnh dại, yêu cầu phải tuân thủ: Tiêm đủ mũi (5 mũi), đúng lịch, không uống rượu bia, không dùng thuốc Corticoid và thuốc ức chế miễn dịch. Tuyệt đối không dùng thuốc nam, không tự chữa, không nhờ thầy lang chữa bệnh dại tại nhà để tránh xảy ra những hậu quả đáng tiếc.

Các chuyên gia khuyến cáo, người dân nên tiêm vắc xin dự phòng trước phơi nhiễm để chủ động phòng tránh, không để đến khi bị động vật cào/cắn/liếm mới tiêm vắc xin. Bởi vi rút dại ngay khi xâm nhập vào cơ thể di chuyển rất nhanh đến hệ thần kinh trung ương, nếu để đến khi vi rút lên đến não thì đã quá muộn.

Hiện nay, vắc xin dại đã được sản xuất theo công nghệ mới nên rất an toàn, đáp ứng miễn dịch cao khi tiêm đủ liều. Vắc xin dại thế hệ mới không chứa các tế bào thần kinh nên không gây hại và không ảnh hưởng đến sức khỏe và trí nhớ của người tiêm. 

Người dân ngay sau khi chó mèo cắn, cào xước, liếm cần rửa vết thương với xà phòng dưới vòi nước chảy trong khoảng 15 phút; hoặc bằng các chế phẩm sát khuẩn như cồn trắng 70%, cồn i ốt, hoặc ô xy già. Sau đó, đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn tiêm vắc xin phòng dại. 

Bên cạnh đó, để chủ động phòng bệnh dại, người dân cần tiêm vắc xin phòng dại định kỳ cho chó, mèo và không thả rông vật nuôi.

                                                                    Phạm Tiến Dũng – TT KSBT